• Drewniany kogut na Błoniach pod Zamkiem.
Święto tradycji i sztuki ludowej – Jarmark Jagielloński – re:tradycja rozpocznie się już za kilka dni! W weekend 20-22 sierpnia w Lublinie zaprosimy Państwa na festiwalowe koncerty, spotkania, kameralne pokazy kinowe oraz program skierowany do dzieci.

Jarmark Jagielloński dla dzieci

Jarmark Jagielloński – re:tradycja jest miejscem, w którym swoją przestrzeń znajdą także dzieci. Jest nią Jarmarkowe Podwórko, na którym najmłodsi odkryją niesamowite bogactwo gier i zabaw tradycyjnych. W trakcie festiwalu nadarzy się okazja, by wprawić w ruch drewniane zabawki wykonane przez Jana Puka, lasowiackiego twórcę ludowego, ułożyć klockowe puzzle z obrazami wybitnego lubelskiego malarza, Stanisława Koguciuka czy spróbować zagrać na kaszubskich burczybasach i diabelskich skrzypcach przygotowanych przez Tadeusza Makowskiego. Oprócz tego znajdziemy też specjalne stoły do gry w pchełki, tory do zabawy w kapsle, grę w gumę, tradycyjne ludowe zabawki, takie jak klepoki czy kurki na pochylni. Jarmarkowe Podwórko to miejsce stworzone z myślą o rodzinach, które poprzez zabawę i działania edukacyjne mogą razem spędzić czas, wzmacniając tym samym więzi i pokazując najmłodszym, czym jest kultura ludowa. Jarmarkowe Podwórko, zlokalizowane na Błoniach pod Zamkiem w Lublinie, będzie czynne: 20 sierpnia 2021 (piątek), godz. 12.00-19.00, 21-22 sierpnia 2021 (sobota, niedziela), godz. 11.00-19.00.

Dzieci kochają muzykę. To dla nich stworzyliśmy specjalny cykl warsztatów Kim jesteś? Jestem MUZYKĄ!, które odbywają się codziennie na Błoniach pod Zamkiem. Przewodniczką po świecie tradycyjnych instrumentów będzie Marta Urban-Burdalska, która przy wsparciu Filipa Majerowskiego, Marty Graban-Butryn i Krzysztofa Butryna przybliży uczestnikom wspaniały świat muzyki.

Przed przyjściem koniecznie się zapiszcie przez formularz online dostępny na stronie jarmarkjagielloński.pl

Spektakl interaktywny Region kozła – Śladami alfabetu tradycji to zaproszenie dzieci w region znajdujący się na pograniczu województwa wielkopolskiego i lubuskiego, który wyróżnia wciąż żywa tradycja gry na instrumencie ludowym – koźle. To rodzaj dud nie występujący nigdzie indziej w Polsce. Wraz z muzykami pochodzącymi z Regionu Kozła poznamy unikalne zwyczaje tego obszaru, tańce i zabawy taneczne, jak również stroje ludowe i elementy gwary, a przede wszystkim instrumenty: kozła białego, kozła czarnego, skrzypce i mazanki. Poznając te instrumenty, przejdziemy drogę, jaką ludzie pokonywali, żeby stworzyć instrument z tego, co mieli wokół siebie. Kozioł czarny i biały szczególnie dobrze ukazują tę ciekawą wędrówkę ludzkich pomysłów. Spektakl odbędzie się 21 sierpnia 2021 (sobota) o godz. 11.00 w Warsztatach Kultury w Lublinie, ul. Grodzka 7, patio. Wstęp jest wolny, ale liczba miejsc ograniczona. Decyduje kolejność przyjścia.

Najmłodsi będą mogli wziąć udział także w koncertach. „Opowieści z walizki i Przyjaciele, Wyliczanki – Wydzieranki” to propozycja ożywienia i opowiedzenia na nowo podwórkowych, niegrzecznych historii. Rzecz dla odważnych rodziców i dzieci, którzy zgłębiają tematy zasadnicze, lubią odczuwać dreszcze grozy, nie boją się bać, czują magiczną moc połamanych chodnikowych płyt i miłosny czar w rytmie walczyka. Dla tych, co lubią słuchać, odważą się zatańczyć, czasem chcieliby zanucić. W skład zespołu „Opowieści z Walizki i Przyjaciele” wchodzą: Katarzyna Brzozowska, Maciej Kierzkowski, Jacek Mielcarek, Joanna Sarnecka, Katarzyna Szurman, Anna Woźniak. Spotykamy się 21 sierpnia (sobota) o godz. 16.00 w Warsztatach Kultury, ul. Grodzka 7, patio.

Niedzielny koncert Małe Instrumenty (22 sierpnia, o godz. 13.00, Warsztaty Kultury w Lublinie, ul. Grodzka 7, patio) jest skierowany do miłośników nietypowych instrumentów do tworzenia własnej muzyki. Jednym ze sposobów na odkrywanie unikalnych barw jest własnoręczna budowa instrumentów, bardzo często istniejących tylko w jednym egzemplarzu. Efektem jest zawsze unikalne brzmienie dedykowane autorskiej muzyce, która dostarcza nowych wrażeń estetycznych. Podczas Jarmarku Jagiellońskiego zespół zaprezentuje program wykonywany na instrumentach stworzonych specjalnie na nasz festiwal.

Wstęp na koncerty jest wolny, ale obowiązuje limit miejsc. Decyduje kolejność przybycia.

Spotkania z tradycją

Co roku podczas Jarmarku Jagiellońskiego odbywają się spotkania z artystami ludowymi. Są okazją do rozmów o sztuce, poznania tajników rzemiosła, zgłębienia tradycji. Na spotkanie Trombity i rogi pasterskie – o tradycjach Żywiecczyzny zapraszamy 20 sierpnia 2021 (piątek), godz. 15.30 (Warsztaty Kultury w Lublinie, ul. Grodzka 7, patio). Instrumenty tradycyjne można poznawać na różne sposoby – patrząc na nie, słuchając ich dźwięku czy czytając o nich. Nic jednak nie zastąpi spotkania z ich twórcą, budowniczym, który jak nikt inny może nas wprowadzić we wszystkie tajniki związane z życiem danego instrumentu. Jednym z takich twórców jest pochodzący z Beskidu Żywieckiego Stanisław Piwowarczyk. Jego barwna opowieść pokaże nam świat trombit i rogów pasterskich, które od lat buduje.

Na strunach świata to spotkanie z multiinstrumentalistami Bartem Pałygą i Sebastianem Wielądkiem, którzy zabiorą nas w podróż po różnych zakątkach świata, gdzie czekają na nas dźwięki niezwykłych instrumentów i opowieści z nimi związane. Wszystko to 20 sierpnia (piątek), godz. 18.30 w Warsztatach Kultury, ul. Grodzka 7, patio.

Natomiast w sobotę (21 sierpnia 2021 o godz. 14.00, Warsztaty Kultury w Lublinie, ul. Grodzka 5a, sala widowiskowa, II piętro) odbędzie się Spotkanie z opowieścią o drzeworycie płazowskim. Płazów to wioska, która leży dziś w granicach województwa podkarpackiego. To właśnie tam od lat 30. XIX w. Mateusz Kostrzycki wraz z rodziną tworzył drzeworyty przedstawiające postaci świętych oraz sceny biblijne. Odbitki można było kupić na okolicznych odpustach i jarmarkach, skąd potem trafiały do chat, obejść czy kapliczek. Tradycję, która zanikła pod koniec XIX wieku, odtwarza i przywraca pan Józef Lewkowicz z pobliskiego Nowego Sioła. Podczas spotkania opowie o technice ich wykonania oraz o własnych doświadczeniach związanych z ich współczesnym odtwarzaniem, natomiast o historii tzw. drzeworytów płazowskich opowie regionalista, pan Grzegorz Ciećka.

Ostatni dzień Jarmarku Jagiellońskiego (22 sierpnia 2021 / niedziela o godz. 16.00, Warsztaty Kultury w Lublinie, ul. Grodzka 5a, sala widowiskowa, II piętro) będzie okazją do wysłuchania opowieści Andrzeja Bieńkowskiego: „Wieś – Miasto od Kolberga do zatracenia”. Autor wyjaśnia: „Jednym z najciekawszych problemów w tradycyjnej muzyce wiejskiej jest jej zderzenie z kulturą miasta. Jakimi drogami muzyka miasta docierała na wieś, jak wobec tego zachowywali się tradycyjni muzykanci? Proces szybkiego poznawania przez wieś zdobyczy cywilizacji XX wieku (w tym muzyki) zaczął się po I Wojnie Światowej. Każdemu z etapów tych zmian towarzyszyły zmiany instrumentów i sposobów grania, repertuaru. Tym problemom chcę poświęcić spotkanie w Lublinie, które będzie ilustrowane moimi terenowymi filmami dokumentalnymi”. Spotkanie tłumaczone na PJM.

Na wszystkie spotkania wstęp jest wolny, ale liczba miejsc ograniczona, decyduje kolejność przyjścia.

Dla miłośników kina

W ramach tegorocznego Kina Jarmarkowego zaprosimy na spotkanie pt.”Osobne i Osobliwe”, w ramach którego zobaczymy dwa filmy: „Święci nie chcą mówić do mnie” i „Kalwaria Marii Wnęk” (20 sierpnia 2021 / piątek, godz. 17.00, Warsztaty Kultury w Lublinie, ul. Grodzka 5a, sala widowiskowa, II piętro). Osobne i osobliwe to opowieść z pogranicza etnografii i historii sztuki o największych polskich artystkach nieprofesjonalnych, które zrewolucjonizowały artystyczny świat wnosząc w niego nowe, dalekie od obiegowego rozumienia sztuki ludowej pierwiastki. Dramatyczne wołanie Marii Wnęk, liryzm Marianny Wiśnios i barwne światy Katarzyny Gawłowej pokazują, że sztuka jest kobietą!

Spotkaniu towarzyszy pokaz filmów: „Kalwaria Marii Wnęk” w reż. Andrzeja Różyckiego oraz „Święci nie chcą mówić do mnie” w reż. Witolda Stoka. W pierwszym z nich zobaczymy charakterystyczne obrazy Marii Wnęk. Oddają one sposób widzenia świata tej niezwykłej malarki z małopolskiej Olszanki i są częścią rzeczywistości, w której funkcjonowała i pielgrzymowała do Kalwarii Zebrzydowskiej. To podczas jednej z takich wypraw towarzyszył jej z kamerą Andrzej Różycki, dzięki czemu możemy przyjrzeć się wycinkowi jej życia i wypełniających go rytuałów. Drugi film tego wieczoru – „Święci nie chcą mówić do mnie” w reżyserii Witolda Stoka to kilkunastominutowy portret Katarzyny Gawłowej – niezwykłej artystki, której obrazy wypełnione były wielobarwnymi postaciami opowiadającymi o kulturze i życiu codziennym podkrakowskich wsi. Twórczość Gawłowej została dostrzeżona, gdy artystka skończyła 77 lat. Od tej pory obrazy, które wcześniej tworzyła jedynie na ścianach i meblach swojego domu, zaczęła przenosić także na papier i dyktę.

W sobotę (21 sierpnia 2021 o godz. 18.00, Warsztaty Kultury w Lublinie, ul. Grodzka 5a, sala widowiskowa, II piętro) odbędzie się pokaz filmu „Agonia” (reż. Tomasz Knittel). To niezwykła wyprawa w świat muzyki tradycyjnej widzianej oczami charyzmatycznego narratora Adama Struga. To ciekawa podróż przez temat śmierci muzyki przekazywanej drogą ustną. Na naszych oczach odchodzą ostatni jej reprezentanci, pokolenie urodzone przed pierwszą i drugą wojną światową. Wraz z nimi kończy się pewien etap. To także opowieść o Polsce, czyli kraju, którego 1/3 to ziemie odzyskane. Poruszająca opowieść o ludziach, którzy nie mieli szansy zakorzenienia się w nowym miejscu. To opowieść o naszej wypartej chłopskiej tożsamości. O tym jaki wpływ miał na to czas komuny. O latach transformacji. Oraz o dzisiejszych archeologach, którzy starają się ją zapisać. To film o agonii, ale zarazem głos, a wręcz krzyk o nowe otwarcie.

Niedziela to zaproszenie na pokaz filmu „Krajobraz Artura Pastora” (22 sierpnia, godz. 18.30, Warsztaty Kultury w Lublinie, ul. Grodzka 5a, sala widowiskowa, II piętro). Artur Pastor urodził się w 1922 roku w Alter-do-Chão, zmarł w 1999 roku w Lizbonie. Jego pierwszym spotkaniem z fotografią była dokumentacja zdjęciowa wykonana na potrzeby pracy dyplomowej w Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Évorze. Tak narodziła się jego wielka miłość do fotografii, którą przez całe życie kontynuował. Zbiór jego fotografii znajduje się dziś pod opieką Archiwum Miejskiego w Lizbonie. Instytucja ta przygotowała film opowiadający o tej nieoczywistej postaci, dzięki której możemy dziś poznawać świat transformacji, którym w XX wieku podlegała Portugalia – jej wioski i miasta, życie zawodowe i codzienne jej mieszkańców. Prezentowany na Jarmarku Jagiellońskim film stanowi rozbudowany komentarz do zbioru fotografii, których wybór mogą Państwo oglądać w trakcie wystawy „Kobiety w fotografiach Artura Pastora”, znajdującej się w Zaułku Hartwigów.

Na pokazy filmowe wstęp wolny, liczba miejsc jest ograniczona, decyduje kolejność przyjścia.

Dla posiadaczy instrumentów

Podczas trwania Jarmarku Rzemieślniczego będzie także okazja do odbycia konsultacji lutniczych. Udzielać ich będzie Katarzyna Bednarz, która z zawodu zajmuje się lutnictwem artystycznym i specjalizuje w budowie instrumentów strunowych, w szczególności skrzypiec i lir korbowych. Przy stoisku artystki, zlokalizowanym na Starym Mieście, będzie można zasięgnąć porady na temat przyniesionego ze sobą instrumentu i dowiedzieć się, jakie prace naprawcze warto wykonać dla zatrzymania procesów zniszczenia lub w celu przywrócenia funkcji muzycznych i lepszego komfortu gry.

Stoisko pani Katarzyny będzie znajdowało się przy Rynku Starego Miasta od strony ulicy Bramowej i będzie można je odwiedzić (w orientacyjnych godzinach) w piątek do 12.30 do 18.00, w sobotę od 10.00 do 18.00 i w niedzielę od 10.00 do 14.00.

Pełny program festiwalu jest już dostępny na naszej stronie.

**
Jarmark Jagielloński to festiwal bazujący na kulturze tradycyjnej, z której czerpiemy to, co najpiękniejsze. Naszym celem jest prezentacja i promocja tej kultury poprzez różne formy działalności, zarówno te stricte źródłowe, autentyczne, jak i współczesne. Historia naszego miasta związana była z jarmarkami, których początek sięgał XV wieku. Wówczas szlak handlowy przebiegający przez Lublin sprowadzał do miasta kultury świata, podróżników, nomadów, handlarzy. Stąd nazwa projektu – Jarmark Jagielloński. W ciągu kilkunastu lat istnienia festiwal ewoluował, stając się obecnie przestrzenią, w której prezentujemy przede wszystkim kulturę tradycyjną, wywodzącą się ze wsi oraz kulturę nią inspirowaną i w sposób świadomy oraz wyrażający szacunek adaptującą treści tradycyjne. Tegoroczna edycja festiwalu skupiona będzie wokół tematyki związanej z instrumentami tradycyjnymi. Ich rola w kulturze ludowej polegała na tym, że towarzyszyły wielu sytuacjom życia rodzinnego, obrzędowego i społecznego mieszkańców wsi. Grające na nich kapele i orkiestry były uczestnikami wesel i pogrzebów, zabaw i spotkań społeczności. Jednak rola instrumentów była i nadal jest zdecydowanie większa. W tym roku pragniemy również zwrócić uwagę na temat kobiet w kulturze tradycyjnej; ról, które pełniły, stereotypów kulturowych z nimi związanych, ale i codziennych obowiązków i radości, którymi wypełnione było ich życie na dawnej wsi. Sprawdzimy, jaki ich obraz zapisał się w tekstach pieśni tradycyjnych, nie zapomnimy także o kobietach muzykantkach i artystkach. Nawiązania do tych tematów pojawią się na tegorocznych koncertach, spotkaniach, warsztatach, wystawach, pokazach filmowych oraz Jarmarkowym Podwórku – propozycji dla najmłodszych.

Bezpieczeństwo

Nasze decyzje programowe i logistyczne uzależnione są od obostrzeń i ogólnej sytuacji panującej w kraju. Biorąc pod uwagę nasze ubiegłoroczne doświadczenie organizacji festiwalu, chcemy przygotować wydarzenie w sposób jak najbardziej przemyślany i odpowiedzialny. Zależy nam na tym, by wszyscy uczestnicy Jarmarku Jagiellońskiego czuli się komfortowo podczas planowanych przez nas wydarzeń festiwalowych. Na stronie oraz portalu Facebook będziemy na bieżąco zamieszczać informacje dotyczące formy, w jakiej będzie możliwe nasze spotkanie i realizacja tegorocznych wydarzeń.