Prusinowski Kompania

Janusz Prusinowski Kompania (wcześniej Trio) to uczniowie i kontynuatorzy wiejskich muzykantów i śpiewaczek, mistrzów improwizowanych mazurków i oberków – Jana Lewandowskiego, Kazimierza Meto, Józefa Zarasia, Piotra i Jana Gaców, Stanisława Stępniaka, Marii Siwiec, Marii Pęzik i innych, a zarazem awangardowa formacja o charakterystycznym brzmieniu. Muzykę dopełniają tańcem, trasy koncertowe łączą z  prowadzeniem warsztatów, znajomość dawnego muzykanckiego rzemiosła ze współczesną wrażliwością.

Na repertuar Kompanii składają się tańce i pieśni z Polski Centralnej, przede wszystkim mazurki – śpiewane, improwizowane, zawirowane, szalone. Gdzie tkwi źródło ich wielowarstwowej polirytmii, swobodnej i naturalnej, a zarazem perfekcyjnie precyzyjnej? Skąd pochodzą niezwykłe, czasem egzotyczne melodie, podważające ograniczenia stroju temperowanego? Jaki przekaz zawiera się w dawnych przyśpiewkach i pieśniach? Jakie są relacje mazurków z muzyką innych kultur? Konsekwentne podążanie za tymi pytaniami wytycza ścieżkę rozwoju Kompanii.

Istotnym dopełnieniem wiejskiego muzykowania jest taniec. Taniec czyni muzykę widzialną, dotykalną, zrozumiałą i dostępną. Oprócz koncertów (często również „do tańca”) muzykę kapeli można więc usłyszeć na potańcówkach wiejskich i miejskich Klubów Tańca. Z kolei na warsztatach muzycznych i tanecznych członkowie zespołu dzielą się swoimi umiejętnościami i fascynacją. Z radością i satysfakcją można powiedzieć, że spora część młodych adeptów polskiej muzyki tradycyjnej rozpoczęła swoją przygodę ze skrzypcami, bębenkiem lub tańcem zainspirowana pracą Kompanii Janusza Prusinowskiego.

Kompania występowała w większości krajów Europy, w Azji, Kanadzie, USA (m.in. Chicago Symphony Center, Kennedy Center, Carnegie Hall NY) i – przede wszystkim – w Polsce, grając setki koncertów, pokazujących bogactwo i siłę polskiej muzyki tradycyjnej. W 2010 r wspólnie z wybitnym pianistą Januszem Olejniczakiem zespół przygotował program koncertowy „Wiejskie korzenie muzyki Fryderyka Chopina”. Zespół współpracował również z Michałem Urbaniakiem, Arturem Dutkiewiczem, Tomaszem Stańką, Alimem Qasimovem, Miguelem Ituarte, Arthurem Greene, Marcinem Pospieszalskim, Adamem Strugiem i wieloma innymi znanymi muzykami.

W 2008 roku zespół wydał entuzjastycznie przyjętą płytę „Mazurki”, nagrodzoną Folkowym Fonogramem Roku 2010 w konkursie Polskiego Radia płytę „Serce”, w roku 2013 wyróżnioną drugim miejscem w konkursie Polskiego Radia płytę „Po kolana w Niebie”, a w grudniu 2018 ukazał się najnowszy album zespołu „Po śladach” (współwydawca: Buda Musique).

Począwszy od 2014 r. muzycy Kompanii współpracują z Akademią Kolberga i szkołami Tradycji, są autorami projektów edukacyjnych oraz inicjatorami licznych działań dokumentujących właściwości wiejskiego muzykowania, przekazu tradycji muzycznych oraz nauki wiejskich tańców. Z muzycznych ziaren, które otrzymali od wiejskich mistrzów starają się „wyhodować” na nowo świat, w którym wspólne muzykowanie, granie do tańca, doświadczenie wspólnoty, kontynuacja tradycji ma nowy sens.

W maju 2019 najnowsza płyta Kompanii „Po śladach” otrzymała pierwszą nagrodę w konkursie Folkowy Fonogram Roku Polskiego Radia na najlepszą płytę folkową za rok 2018.

JANUSZ PRUSINOWSKI

Skrzypek, śpiewak, lirnik, harmonista i organizator. Inicjator odrodzenia muzyki wiejskiej w Polsce. Uczeń wiejskich muzykantów: Stanisława Lewandowskiego, Piotra i Jana Gaców, Kazimierza Meto, Józefa Zarasia, Stanisława Stępniaka. Brał udział w wielu przedsięwzięciach muzycznych kontynuujących polskie tradycje muzyczne, grał w „Bractwie Ubogich” (1993), był współzałożycielem warszawskiego „Domu Tańca” (1995). Twórca programu edukacyjnego dla szkoły podstawowej „Janko Muzykant” (1996).
Współpracował z Teatrem Polskiego Radia – m.in. przy muzyce do spektakli „Janosik” (1997), „Chłopi” (2000), „Krakowiacy i Górale” (2009) oraz z Teatrem Narodowym przy sztuce „Umowa, czyli łajdak ukarany” (reż. Jaques Lasalle, 2009). Jest autorem muzyki do spektakli Teatru Scena Lubelska 30/32 „Kaleva” (2001), „Dawid” (2004), „Historyja o Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim” (2009), „Oberki do końca świata” (2009).

Wraz z żoną Kają prowadzi teatr – wydawnictwo „Słuchaj Uchem”, skierowane głównie do dzieci. Jest współautorem interaktywnych spektakli muzycznych: „Kusy Janek”, „Jajuńciek”, „Ptasie Wesele”, „Kołysała Mama Smoka”, „Gdzie się Podział Kusy Janek”. Współautor płyt z muzyką dla dzieci: „Kołysała Mama Smoka” do wierszy Joanny Papuzińskiej (2007) oraz wyboru tradycyjnych zabaw, piosenek i wyliczanek „Gdzie się podział Kusy Janek” (2014).

Założyciel „Janusz Prusinowski Trio/Kompania”, wprowadzającą na powrót muzykę od wiejskich mistrzów w światowy obieg kultury. Zespół na koncie kilka płyt: „Mazurki” (2008), „Serce” (2010), „Po kolana w niebie” (2013), „Concert in Izmir” (2014). Oprócz koncertów (Włochy, Francja, Belgia, Luksemburg, Estonia, Portugalia, Kanada, USA, Gruzja, Azerbejdżan, Niemcy, Finlandia, Grecja, Chorwacja, Rumunia, Turcja, Wietnam i oczywiście Polska), zespół prowadzi intensywne warsztaty muzyczne i taneczne oraz grywa do tańca. Współpracuje m.in. z Januszem Olejniczakiem, Michałem Urbaniakiem, Grażyną Auguścik, Adamem Strugiem (w zespole śpiewaczym „Monodia”), Janem Smoczyńskim, Arturem Dutkiewiczem, Atom String Quartet, Justyną Piernik, Ewą Grochowską, Maniuchą Bikont.

Inicjator i dyrektor artystyczny festiwalu „Wszystkie Mazurki Świata”, m.in. edycji „Korzenie Muzyki Chopina” (2010), „Unia Bałtycka” (2013), „Rzeczpospolita Kolberga” (2014), „Mistrzowie i Uczniowie” (2015). Organizuje i prowadzi muzyczne i taneczne projekty międzynarodowe, prezentuje polską muzykę tradycyjną, m.in. na targach muzyki świata „Womex”. Prezes Forum Muzyki Tradycyjnej, współautor wielu ogólnopolskich projektów edukacyjnych („Szkoła Mistrzów Tradycji”, „Mały Kolberg” i in.), tworzących warunki do kontynuacji polskich tradycji muzycznych i tanecznych.
W 2014 roku otrzymał brązowy medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis. W 2015 roku otrzymał Doroczną Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za rok 2014 w dziedzinie Kultura Ludowa.

PIOTR PISZCZATOWSKI

Muzykant w „Janusz Prusinowski Kompania”, śpiewak Monodii Polskiej, współpracownik Adama Struga. Współtwórca festiwalu „Wszystkie Mazurki Świata”, pomysłodawca Targowiska Instrumentów w jego ramach. Miłośnik i dokumentalista muzyki wiejskiej. Aktor i współtwórca muzyki w teatrze Studium Teatralne w latach 1996-2007. Aktor i współtwórca spektakli w teatrzyku „Słuchaj Uchem”. Inicjator działań promocyjnych na rzecz polskiej muzyki tradycyjnej na targach „Womex” od roku 2012. Koordynator projektu „Polska Muzyka Tradycyjna w Turcji 2014”. Kierownik artystyczny portalu www.akademiakolberga.pl. Autor portalu www.targowiskoinstrumentow.pl. Zawzięty tancerz, hulaka i lekki duch. Prywatnie towarzysz włóczęg i poszukiwań Doroty, ojciec trójki dorastających obywateli, a z wykształcenia socjolog.

MICHAŁ ŻAK

Muzyk i maratończyk. Gry na instrumentach dętych (flet drewniany, klarnet, bansuri, szałamaje), uczył się m.in. we Francji, Armenii, Indiach i pod Kielcami. Od dekady zajmuje się muzyką polskiej wsi, praktykując u ludowych muzykantów, z którymi tworzy sytuacje żywe i aktualne. Jako instrumentalista ze swobodą porusza się w nurtach muzyki tradycyjnej, world music, muzyki dawnej, jazz i fusion. Komponuje i wykonuje muzykę do filmów i spektakli teatralnych, prowadzi działalność edukacyjną. Często zapraszany do międzynarodowych projektów muzycznych, bierze udział w licznych nagraniach i koncertach – od wiejskiej remizy do Carnegie Hall. Laureat nagród w dziedzinie fonografii i kreacji scenicznej (m.in. za płyty z zespołami Janusz Prusinowski Trio, Lautari czy Adama Struga). Poza „Janusz Prusinowski Kompania” współtworzy zespoły „Lautari” i „Tęgie Chłopy”. Współpracował m.in. z Marcinem Pospieszalskim, Arturem Dutkiewiczem, Grażyną Auguścik, Michałem Czachowskim (Indialucia), Wojciechem Waglewskim, Tytusem Wojnowiczem, Yair Dalalem, Amine M’raihim, Polskim Radiem i Teatrem Narodowym. W wolnych chwilach biegał w górach Piemontu, Czeskiej Szwajcarii, Poznaniu, Warszawie i Nadrenii.

SZCZEPAN POSPIESZALSKI

Kompozytor, trębacz, swobodnie porusza się w różnych nurtach muzycznych. Ukończył studia licencjackie w zakresie kompozycji na Wydziale Kompozycji, Interpretacji, Edukacji i Jazzu w Katowicach pod kierunkiem profesora Aleksandra Lasonia. Od dziecięcych lat jest angażowany do wielu projektów muzycznych rodziny Pospieszalskich. Występował m.in z „Arką Noego”, „Raz Dwa Trzy”, „Deus Meus”. Obecnie współpracuje także z Adamem Strugiem, Olą Kubicką i Polą Pospieszalską.

fot. A. Rózga/Julia Dunin/A.Mendel