Elementarz Tradycji

Elementarz tradycji to projekt edukacyjny skierowany do najmłodszych. Dzięki elementarzowi poznajemy litery i uczymy się czytać. A czego dowiemy się z „Elementarza tradycji”? Z jego pomocą poznamy dawne zwyczaje, pieśni czy spróbujemy swoich sił w rzemiośle. Wprowadzi nas on w tajemnicze zakamarki kultury ludowej, odkryje zapomniane słowa i melodie, pozwoli poznać warsztat pracy tradycyjnych twórczyń i twórców.
Projekt „Elementarz tradycji” po raz pierwszy został zrealizowany w 2014 roku. Skupialiśmy się wtedy na dziedzictwie Lubelszczyzny i opieraliśmy się na materiałach zgromadzonych przez XIX-wiecznego etnografa, Oskara Kolberga. Nasi ówcześni uczestnicy już podrośli, ale wierzymy że i dziś nie zabraknie nowych odkrywców, młodych badaczy tradycji, wnikliwych obserwatorów i miłośników rzemieślniczego majsterkowania. „Elementarz tradycji” przybliży najmłodszym kulturę ludową różnych zakątków naszego kraju. A kto wie, może w naszej podróży zawędrujemy jeszcze dalej?
HARMONOGRAM SPOTKAŃ
2023
27 maja | Od instrumentu do orkiestry
22 kwietnia | Roztoczańska Orkiestra Dęta
1 kwietnia | Gaik i witanie wiosny
25 marca | Zalipiańskie kwiaty
Pierwsza odsłona projektu „Elementarz tradycji” została zrealizowana w 2014 roku w ramach obchodów roku Oskara Kolberga. Zajęcia edukacyjne skierowane do dzieci w wieku od 7 do 9 lat dotyczyły kultury tradycyjnej Lubelszczyzny. Warsztaty oparte na aktywnym udziale najmłodszych poprowadzili twórcy ludowi, muzycy wykonujący muzykę wiejską, animatorzy i badacze kultury tradycyjnej. W ramach projektu powstała także animacja przedstawiająca postać Kolberga (Przygody Oskara Kolberga) oraz publikacja „Elementarz tradycji” (dostępny pdf).
W programie znalazły się zajęcia:
- Oskar Kolberg – strażnik tradycji
Podczas zajęć uczestnicy poznali sylwetkę Oskara Kolberga i zobaczyli animację poklatkową przedstawiającą jego życie oraz twórczość. - Ubiór
Co kryła szafa prababci? Z czego szyto ubrania, z ilu elementów składał się strój kobiecy i strój męski, czym jest gamerka, rogatywka, a czym chamełka? Pod okiem pani Bogumiły Wójcik i pani Agnieszki Jackowiak dzieci poznały elementy charakterystyczne dla poszczególnych strojów Lubelszczyzny. - Rzemiosło i sztuka ludowa
Podczas 4 spotkań poświęconych temu tematowi odwiedzili nas twórcy ludowi – m.in. garncarz Piotr Skiba, plecionkarz – Grzegorz Gordat, a także panie Helena Kołodziej i Bogumiła Wójcik, zajmujące się plastyką obrzędową i zdobniczą. Odbyły się również wycieczki do izby tkackiej pani Krystyny Nakoniecznej w Borysowie oraz do kuźni w Wojciechowie i kowala pana Romana Czernieca. - Muzyka, taniec i zabawy
Podczas zajęć dzieci poznały melodie z regionu lubelskiego, a także instrumenty – ich dźwięki i wygląd (skrzypce, basy, oktawki, sukę biłgorajską, bębenek obręczowy). Wspólnie z Ewą Grochowską i kapelą Braci Dziobaków z Woli Destymflandzkiej nauczły się tradycyjnych zabaw i tańców. - Obrzędy i zwyczaje
Zajęcia prowadzone w formie muzycznych opowieści przez Agatę Harz, Katarzynę Szurman, Katarzynę Enemuo i Iwonę Sojkę. Powróciliśmy do tradycji związanych z obrzędami dorocznymi i rodzinnymi. Poznaliśmy tradycyjne wesele, wybrane zwyczaje związane z Bożym Narodzeniem, kolędowaniem i zapustami. - Żywność
Podczas warsztatów opowiedzieliśmy o kuchni codziennej i świątecznej na Lubelszczyźnie. Dzieci poznały znaczenia słów „omaszczony”, „kasza hreczana”, „bałabaje”, „słoducha”, „przyprykasy” oraz dowiedziały się, skąd wzięło się powiedzenie „kto nierychło przychodzi, sam sobie szkodzi”. - Wiedza ludowa
Było to spotkanie magiczne i tajemnicze, podróż w świat baśni, legend i podań ludowych. Wiedza przekazywana z pokolenia na pokolenie trafiła do nas poprzez niesamowite opowieści. Dzieci miały za zadanie przygotowywać zielnik, o którym opowiadały podczas spotkania.
Osoby prowadzące zajęcia:
- Agnieszka Jackowiak
- Piotr Skiba
- Grzegorz Gordat
- Roman Czerniec
- Krystyna Nakonieczna
- Helena Kołodziej
- Bogumiła Wójcik
- Lidia Tryka
- Alina Myszak
- Katarzyna Jackowska-Enemuo
- Iwona Sojka
- Agata Harz
- Katarzyna Szurman
- Kapela Braci Dziobaków z Woli Destymflandzkiej
- Ewa Grochowska
- Marta Graban-Butryn
- Katarzyna Kraczoń
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kolberg 2014 – Promesa”, realizowanego przez Instytut Muzyki Tańca.